iran nükleer silah ne demek?

İran'ın nükleer silah programı, uzun yıllardır uluslararası toplumun gündeminde olan hassas bir konu. İran, nükleer silah üretme niyetinde olmadığını, programının yalnızca barışçıl amaçlara yönelik olduğunu savunuyor. Ancak, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ve bazı Batılı ülkeler, İran'ın nükleer faaliyetlerinin şeffaflığı ve programın askeri boyutları hakkında endişelerini dile getiriyorlar.

İran'ın nükleer programıyla ilgili temel unsurlar şunlardır:

• Uranyum Zenginleştirme: İran, nükleer yakıt üretimi için uranyum%20zenginleştirme faaliyetlerinde bulunuyor. Bu süreç, nükleer reaktörlerde kullanılacak yakıt üretmek için gerekli olmakla birlikte, yüksek düzeyde zenginleştirilmiş uranyum, nükleer silah yapımında da kullanılabiliyor.

• Ağır Su Reaktörü: İran'ın Arak kentinde bir ağır%20su%20reaktörü inşa etme planları da tartışma konusu olmuştur. Ağır su reaktörleri, nükleer silah yapımında kullanılabilecek plütonyum üretebilir.

• UAEA Denetimleri: İran'ın nükleer tesisleri, UAEA tarafından denetlenmektedir. Ancak, bazı durumlarda İran'ın UAEA ile işbirliği düzeyi eleştirilmektedir. UAEA'nın tam erişim ve doğrulama yetkisine sahip olması, programın barışçıl niteliğinin güvence altına alınması açısından önemlidir.

• JCPOA (Kapsamlı Ortak Eylem Planı): 2015 yılında İran ile P5+1 ülkeleri (ABD, İngiltere, Fransa, Rusya, Çin ve Almanya) arasında imzalanan JCPOA nükleer anlaşması, İran'ın nükleer programını sınırlamayı ve karşılığında ekonomik yaptırımların kaldırılmasını öngörüyordu. Ancak, ABD'nin 2018'de anlaşmadan çekilmesi ve yaptırımları yeniden uygulamaya başlaması, anlaşmanın geleceği hakkında belirsizlik yaratmıştır.

• Savunma Doktrini: İran, savunma doktrininin nükleer silah içermediğini ve konvansiyonel silahlarla caydırıcılık sağlamayı amaçladığını belirtmektedir.